Proweniencja
Termin „proweniencja” oznacza historię pochodzenia i istnienia danego dzieła, od momentu powstania aż do chwili obecnej. Ma to ogromne znaczenie dla ustanowienia i potwierdzenia autentyczności dzieła. Dobra proweniencja zawsze zwiększa wartość aukcyjną oraz atrakcyjność dzieła sztuki dla potencjalnego inwestora.
Formy proweniencji:
- Podpisane zaświadczenie lub oświadczenie o autentyczności dzieła sztuki od uprawnionej instytucji władzy lub eksperta w dziedzinie sztuki;
- Hologram, naklejka lub stempel galerii albo wystawy na dziele sztuki;
- Oryginalny paragon /potwierdzenie sprzedaży;
- Potwierdzenie (werbalne lub na piśmie) od artysty;
- Ocena, wydana przez uprawnioną instytucję władzy lub przez eksperta w dziedzinie sztuki;
- Nazwiska poprzednich właścicieli sztuki;
- Pisemna dokumentacja uznanych ekspertów lub uprawnionych instytucji dotycząca dzieła sztuki;
- Wzmianki lub ilustracje dzieła sztuki w książkach lub katalogach wystaw;
- Artykuły w gazetach lub czasopismach, opisujące lub ilustrujące dzieło sztuki;
- Werbalne informacje, otrzymane od osoby z autorytetem, znającej dane dzieło lub artystę.
Idealna historia proweniencji zawiera udokumentowane nazwiska wszystkich poprzednich właścicieli oraz daty posiadania przez nich dzieła sztuki. Jeśli praca została otrzymana w spadku lub w darze od pewnej osoby, zakupiona na aukcji lub w galerii, znajdowała się w muzeum, uczestniczyła w wystawach, to dla proweniencji bardzo ważne są dokumenty, które będą to potwierdzać.
Kupując dzieło sztuki, najlepiej skontaktować się ze sprzedawcą, aby przedstawił całą możliwą dokumentację i informację odnośnie dzieła sztuki.
Trzeba pamiętać, że proweniencja opiera się tylko na faktach, nie na przypuszczeniach. Oświadczenie, że dzieło sztuki „wygląda podobnie” do innych dzieł danego artysty może być uznane za element proweniencji, tylko w przypadku, gdy pochodzi od bardzo wpływowego eksperta i jest udokumentowane.
We wszystkich dokumentach, należących do proweniencji, obowiązkowo musi być wspomniane to dzieło sztuki, które zamierzacie kupić. Im bardziej pełny opis, tym lepiej. Muszą być wskazane nazwa, autor (jeśli jest znany), daty stworzenia (jeśli są znane) i inne istotne szczegóły. Dokumenty, które nie wskazują danego dzieła sztuki w swojej treści, nie mogą stanowić części jego proweniencji.
Fotokopie listów, świadectw i innych dokumentów nie są uważane za formy proweniencji (chyba, że oryginały znajdują się w znanej lokalizacji i mogą być dostępne i sprawdzone). Dokumentacja musi być podpisana ręcznie lub ręcznie stemplowana, nawet jeśli dokument był drukowany, a nie pisany odręcznie. Wszystkie podpisy na dokumentacji muszą być identyfikowalne, a dane do wszystkich sygnatariuszy muszą być zawarte gdzieś w proweniencji.
Wszystkie oświadczenia sprzedającego muszą być zweryfikowane. Dlatego dowiedziawszy się od sprzedawcy nazwisk i imion ludzi, które wcześniej posiadali dzieło, warto upewnić się, że osoby te faktycznie istnieją (lub istniały) i, jeśli to możliwe, skontaktować się z nimi bezpośrednio z nimi lub z ich potomkami. Analogicznie można poznać pełne nazwy oraz informacje kontaktowe do wszystkich galerii i domów aukcyjnych, które wcześniej eksponowały lub sprzedawały dzieło. Jeśli te instytucje nadal pracują, nie zaszkodzi skontaktować się z nimi w celu potwierdzenia informacji podanych przez sprzedającego.
W razie dużej ilości pytań odnośnie proweniencji dzieła sztuki, warto dodatkowo skontaktować się z niezależnym ekspertem, rzeczoznawcą, konsultantem, marszandem. Najlepiej dołożyć wszelkich starań, aby sprawdzić proweniencję przed licytacją, ponieważ po zakupie będzie już za późno.
Fragment tekstu: Ganna Melnyk
Portal Rynek i Sztuka