Kristóf Szabó – Zjawiskowe „Tchnienie” polskiego baletu

PODSUMOWANIE

Podczas wieczoru w Operze Narodowej zasmucił mnie jedynie fakt małej frekwencji na widowni. Może to wina niezachęcającego tytułu, który nic nie mówi przeciętnemu widzowi oraz fakt, że pomimo swojego geniuszu nazwisko Henryka Mikołaja Góreckiego nie jest powszechnie znane, a jeśli już, to raczej kojarzone jest z muzyką symfoniczną i filharmonią, aniżeli ze spektaklami w repertuarze teatru operowego.

Martwiących mnie przypuszczeń jest jeszcze więcej i być może te niewymienione również wpłynęły na to, że ten niezwykle wartościowy spektakl, pomimo 7 lat przerwy, zagrano w tym sezonie tylko 2 razy przy małej frekwencji na widowni, a w sumie zatańczono go dopiero siedemnasty raz. Dawniej tyle spektakli grano przy pełnej widowni w dwa miesiące po premierze. Dziś o dziwo trudno tego dokonać.

Mam jednak nadzieję, że drogą pantoflową rozniesie się po Polsce, że balet Krzysztofa Pastora „I przejdą deszcze…” to znakomity spektakl dla niemal wszystkich pokoleń od młodzieży i studentów, poprzez osoby w sile wieku, aż po najstarszych obywateli.

Jednak powyższe wrażenia to tylko preludium nawiązujące do osoby, która według mnie przeszła samą siebie podczas środowego przedstawienia…

ZJAWISKOWE TCHNIENIE POLSKIEGO BALETU

Od wielu lat marzyłem zobaczyć polskiego tancerza, który nie jest jedynie baletowym rzemieślnikiem znakomicie wykonującym elementy techniczne, lecz takiego, który swoim występem zbuduje pewną artystyczno-sceniczną magię. Po 28 latach życia w świecie artystycznym, po niemalże 20 latach świadomego oglądania spektakli oraz po 2 latach zajmowania się ich oceną zawodowo, w końcu się doczekałem.

Pierwszoplanową partię Tchnienia w spektaklu „I przejdą deszcze…” wykreował zaledwie 24-letni, urodzony na Węgrzech, lecz od dziecka mieszkający i wykształcony w Polsce, solista Polskiego Baletu Narodowego – Kristóf Szabó. Ten młody tancerz jest zjawiskiem, który łączy pewne pokolenia.

Tancerze w XXI wieku potrafią zachwycać techniką najwyższych lotów i wręcz ekwilibrystycznymi trickami, lecz niestety ich artyzm jest bardzo często na poziomie marionetek, a mówiąc dyplomatycznie… jest po prostu bez większej głębi. Natomiast u tancerzy występujących w wieku XX widać było pewne niedociągnięcia techniczne, lecz zachwycali oni swoją jakością artystyczną, która często prowadziła do całkowitego zatracenia się w kreowanych rolach i przeszywała widza na wskroś. Zdecydowanie bliżej mi do wieku minionego!         

Kristóf Szabó kreując partię Tchnienia w balecie „I przejdą deszcze…” scalił te dwa pokolenia artystów w jeden organizm. Jakość swojego tańca zbudował na połączeniu zarówno znakomitej techniki (fantastyczna rozwartość i wykręcenie nóg, wspaniałe podbicie, piękne linie rąk, płynne ruchy i pewny balans ciała) z wyjątkową jakością artystyczną.    

Ta jakość artystyczna Kristófa Szabó w interpretacji postaci Tchnienia polegała głównie na umiejętności wchodzenia w rolę całym sobą. Gdy pojawiał się na scenie, czy tylko na niej stał, od razu przyciągał uwagę. Wrażenie robiła jego chęć wyciągnięcia czegoś ponadprzeciętnego z choreografii, a nie tylko chęć poprawnego odtworzenia wyznaczonych zadań. Objawiało się to czymś, czego na żywo nigdy nie widziałem, a mianowicie… przed rozpoczęciem tańca wykonywał pewne westchnienie całego ciała, połączone jakby z wewnętrznym natchnieniem, pojawiające się sekundę przed pierwszym ruchem. Robiło to przeszywające wrażenie i tworzyło poczucie ruchu, który trwa non stop, który nigdy się nie kończy i nie wiadomo kiedy zaczyna. To był artystyczny majstersztyk!

Kristóf Szabó bardzo dobrze różnicował nastroje i emocje. Jednocześnie wszystkie ruchy, a szczególnie te najbardziej delikatne, płynne, czasem przypisywane raczej tancerkom niż tancerzom, wykonywał po prostu po męsku, jak facet, jak prawdziwy tancerz, a nie jak kobietka. Ta zniewieściała maniera jest największą zmorą u dzisiejszych tancerzy płci męskiej, szczególnie tych, o których mawia się, że są „na światowym poziomie”, a na co osobiście już patrzeć nie mogę.   

Te wszystkie cechy budują wartość Kristófa Szabó oraz świadczą o pewnej specyficznej intuicji scenicznej, spotykanej tylko u najwybitniejszych tancerzy, a która to potrafi poruszyć nawet najbardziej wymagających widzów – do których osobiście się zaliczam.

Kristófa Szabó miałem możliwość obserwować w Polskim Balecie Narodowym, gdy tylko zaczął stawiać pierwsze kroki jako zawodowy artysta baletu – najpierw siedząc z nim w jednej garderobie oraz ćwicząc podczas prób do spektakli, a obecnie z widowni, już jako Sympatyk Sztuki. Mogę wiec stwierdzić – z pełną odpowiedzialnością – że Kristóf jest nie tylko sympatycznym kolegą, inteligentnym i przyzwoitym człowiekiem, ale również polskim tancerzem na miarę XXI wieku – technicznie wprost urodzonym do baletów neo-klasycznych, mniej do klasycznych, lecz artystycznie do wszystkich.

Kristóf od boga dostał talent, artystyczną duszę, piękne proporcje ciała oraz urodę sceniczną. To jego największe atuty. Gdy tylko będzie wzorował się na swoich kolegach czy poprzednikach, słynących z tytanicznej pracy, jak chociażby Maksim Woitiul czy Andrzej Stasiewicz, to osiągnie wielki sukces.

Tej wspaniałej kariery mu życzę i dziękuję za spełnienie mojego marzenia o zobaczeniu polskiego ARTYSTY z prawdziwego zdarzenia, a nie tylko baletowego rzemieślnika. Krzysiu, trzymaj tak dalej! 

Oskar Świtała

Zdjęcie główne: Ewa Krasucka TW-ON