Jerzy Duda-Gracz
Jerzy Duda-Gracz właśc. Jerzy Dzierżysław Duda vel Gracz – ur. 20 marca 1941 w Częstochowie, zm. 5 listopada 2004 w Łagowie –
polski malarz, rysownik, scenograf, profesor.
W 1962 roku rozpoczął studia na Wydziale Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (oddział w Katowicach). Dyplom uzyskał w 1968 roku i rozpoczął pracę w katowickich Zakładach Wytwórczych Urządzeń Sygnalizacyjnych na stanowisku projektanta. W międzyczasie współpracował z kilkoma czasopismami – tygodnikiem „Szpilki” oraz „Literatura”, dzięki którym zyskał dużą popularność wśród publiczności. Rok 1976 rozpoczął współpracą pedagogiczną na macierzystej uczelni w Katowicach, gdzie wykładał aż do 1982 roku. W roku 1981 uzyskał habilitację na Wydziale Malarstwa krakowskiej ASP.
Do pracy pedagogicznej powrócił w 1992 roku i zaczął nauczać na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie, w której wykładał do 2001 roku. W 1994 roku uzyskał tytuł profesora Uniwersytetu Śląskiego.
Od 1970 roku Artysta był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków, z którego wystąpił dwadzieścia lat później. W 1986 roku został członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju oraz Narodowej Rady Kultury.
Swoje obrazy Jerzy Duda-Gracz zwykle zestawiał w cykle, takie jak: „Motywy i Portrety Polskie” (1968-1967), „Motywy, Tańce, Dialogi Polskie” (1980-1983), „Obrazy Arystokratyczno–Historyczne” (1985-1991) i „Chopinowi” (1999-2003). Do największych realizacji Jerzego Dudy-Gracza zaliczyć należy „Przemienienie” – plafon w Kościele p.w. Przemienienia Pańskiego w Toporowie (1995) oraz „Golgotę Jasnogórską” w klasztorze O.O. Paulinów w Częstochowie (2000/2001).
Jerzy Duda-Gracz wystawiał swoje dzieła sztuki na ok. 350 wystawach zbiorowych w kraju i za granicą m.in. w Paryżu, Londynie, Moskwie i Rzymie. Malarz reprezentował Polskę na Biennale Sztuki w Wenecji (1984), a w latach 1986 i 1987 eksponował swoje prace na Targach Sztuki w Kolonii oraz na EXPO w Sewilli. Stała ekspozycja obrazów Jerzego Dudy-Gracza znajduję się w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu oraz w Nowohuckim Centrum Kultury w Krakowie.
Na temat życia i twórczości Jerzego Dudy-Gracza powstało kilka produkcji filmowych, m.in. „Notes Jerzego Dudy-Gracza” (1995, TV Polonia, reż. P. Słowikowski) i „Golgota Jasnogórska” (2002, TVP, reż. J. Nowak).
Jerzy Duda-Gracz uprawiał przede wszystkim malarstwo sztalugowe, tworzył obrazy olejne i akwarele, zajmował się również grafiką. Obrazy Jerzego Dudy-Gracza charakteryzują się karykaturalnie potraktowanymi postaciami ludzkimi. Stworzył wiele pastiszy znanych obrazów, np. „Babiego lata” Józefa Chełmońskiego. Jedną z ulubionych form pracy Jerzego Dudy-Gracza były plenery, na które regularnie wyjeżdżał począwszy od 1987 roku. Jego sztukę niejednokrotnie porównywano do twórczości Pietera Bruegela, widziano w niej również wpływy obrazów Witolda Wojtkiewicza.
Poza malarstwem Jerzy Duda-Gracz zajmował się scenografią, współpracował m.in. z Teatrem Śląskim w Katowicach, Teatrem Kameralnym w Krakowie czy Teatrem im. S. I. Witkiewicza w Zakopanem. W roku 2002 stworzył scenografię do opery W.A. Mozarta „Don Giowanni” w reżyserii Mistrza Wiesława Ochmana i choreografii Jarosława Świtały w Operze Śląskiej w Bytomiu.
Prace artysty w Galerii Sympatyków Sztuki:
JERZY DUDA-GRACZ – WYBRANE WYSTAWY ZBIOROWE:
1978 – „Kultura Ludowa. Kultura Narodowa”, Zachęta, Warszawa;
1979 – „Polaków Portret Własny”, Muzeum Narodowe, Kraków;
1984 – „Malarstwo Polskie XX wieku”, Muzeum Narodowe, Kraków;
1986 – „Życie Ludzi – Los Ziemi”, Zachęta, Warszawa;
1984 – 41 Międzynarodowe Biennale Sztuki, Wenecja;
1986 – 20 międzynarodowe Targi Sztuki, Kolonia;
1992 – Wystawa Światowa „EXPO”, Sewilla;
1998 – „Sztuka z Polski”, Krefeld;
2000 – „Osobni” Muzeum Śląskie, Katowice.